Als je volgeling van Christus wilt zijn, wil je Hem navolgen in zijn mededogen en liefde voor mensen, zelfs als die mensen je vijand zijn (Mat.5:44); daarbij hoort dat je je wilt laten leiden door Christus’ gulden regel: ‘Behandel anderen steeds zoals je zou willen dat ze jullie behandelen’ (Mat.7:12).
Hoe is het dan mogelijk dat het christenen waren die moordend onder de Indianen hebben huisgehouden? En hoe hebben uitgerekend christenen zwarte slaven verhandeld en de overlevenden een vreselijk bestaan bezorgd?
Het is evenmin te vatten dat met een zeker goed recht gesteld kan worden: ‘De geschiedenis van de jodenvervolging is tevens de geschiedenis van het christendom.’ Deze stelling staat in het boek van Simon Wiesenthal: Elke dag gedenkdag. Kroniek van het joodse lijden, verschenen in 1987. In dit afschuwelijke maar noodzakelijke boek vermeldt hij op elke dag van het jaar acties tegen en vooral moorden op joden die ergens in Europa hebben plaatsgevonden.
Schokkend hoe telkens de jodenhaat opvlamde, goed gepraat met de valse beschuldiging dat joden een rituele moord gepleegd of de hostie ontwijd zouden hebben. Ook klonk telkens de kreet dat ze Jezus gekruisigd zouden hebben (terwijl die generaliserende beschuldiging strijdig is met wat in de Bijbel staat). Gruwelijk ook hoe in de 14e tot 18e eeuw het vermoorden van joden via auto-da-fe’s in Spanje en Portugal een chronisch kwaad was.
Enkele data springen eruit: In 1096 hebben deelnemers van de eerste kruistocht op weg naar het Heilige Land met name in het Rijnland talloze joden vermoord. In 1348-1350, toen de pest zich over Europa verbreidde, werden op vele plaatsen de joden ervan beschuldigd dat ze het water vergiftigd hadden, met afslachtingen als gevolg. Berucht is ook Chmelnitski , tegenwoordig in Oekraïne als nationale held geëerd (o.a. met een pompeus standbeeld in Kiëv), die in 1648 met z’n kozakken tienduizenden joden vermoord heeft, in 1919-1920 nagevolgd door de militairen van het nationale Oekraïense leger van regeringsleider Petljoera die overal pogroms tegen de joden hielden met weer tienduizenden slachtoffers.
Het meest dramatisch zijn natuurlijk de jaren 1939-1945, toen de nazi’s hun jodenhaat ongeremd uitleefden en letterlijk elke dag wel ergens joden uitroeiden. Niet te bevatten.
Je kunt erover twisten of Wiesenthal de jodenhaat terecht zo overheersend bij de christenen neerlegt, want de nazi’s kun je toch bepaald geen christen noemen terwijl ook moslims in de loop van de eeuwen nog al eens hebben huisgehouden onder de joden (zoals kan blijken uit het Wikipedia-artikel over pogroms). Dat alles neemt niet weg dat christenen bepaald niet hebben geluisterd naar Paulus. Hoe veel principiële kritiek hij ook had op zijn joodse volksgenoten vanwege hun afwijzing van Jezus als de messias, hij hoopte afgunst bij de joden op te wekken om zo een deel van hen te reden (Rom.11:14). Maar wat hebben christenen door hun haatdragend optreden in de geschiedenis bereikt? Dat veel joden allergisch zijn geworden voor het christelijk geloof, want de aanhangers daarvan hebben in de loop van de geschiedenis stromen van joods bloed vergoten.
Dezer dagen heeft de Raad van Kerken een verklaring met schulderkenning over de slavernij laten uitgaan. Het zou heel passend zijn dat christenen ook een verklaring publiceren over het leed dat kerkmensen en kerkelijke leiders in Gods naam de joden hebben aangedaan. Vreselijk dat de volgelingen van de jood Jezus zich zo voor zijn boodschap van liefde en mededogen hebben afgesloten.